Grooming jest określeniem, z którym stykamy się w przestrzeni internetowej w ostatnim czasie niepokojąco często. Oskarżenia o stosowanie technik manipulacji nieletnich są kierowane w stronę znanych i – do tej pory – bardzo cenionych youtuberów, takich jak Gargamel czy Stuu.
Ale czym dokładnie jest grooming i w jaki sposób się objawia?
Grooming – definicja prawna
Na początek warto dokładnie wyjaśnić, jak polskie prawo klasyfikuje grooming – bo trzeba wiedzieć, że od kilkunastu lat figuruje w kodeksie karnym. Jak pisze Emilia M. Truskolaska w artykule pod tytułem Grooming, czyli uwodzenie małoletnich przez internet – aspekty kryminologiczne oraz prawne:
Szukamy autorów / twórców kontentu. Tematy: film, streetwear, kultura, newsy. Chcesz współtworzyć życie kulturalne twojego miasta? Dołącz do ekipy HIRO! Kliknij tutaj, aby dowiedzieć się więcej
W ujęciu kryminologicznym przez pojęcie groomingu należy rozumieć „działania
polegające na nawiązaniu kontaktu z dzieckiem, w szczególności za pomocą sieci
Internet i zmierzaniu przy użyciu środków manipulacji do nawiązania z nim relacji
o podłożu seksualnym”
Autorka zwraca uwagę na fakt, że relacja o podłożu seksualnym może objawiać się na wiele różnych sposobów, z których każdy jest równie niebezpieczny. Wspomina, że chodzi zarówno o chęć doprowadzenia do realnego stosunku, jak również nagabywanie do wysyłania nagich zdjęć czy wysyłania wiadomości w jednoznacznym tonie.
Mamy zatem do czynienia ze zjawiskiem, które polega na tym, że starsza osoba, bardzo często korzystająca ze swojego doświadczenia, pozycji czy statusu, nawiązuje znajomość z nieletnią osobą, chcąc doprowadzić do czynów natury seksualnej.
Etapy groomingu
Jak pisze Emilia Truskolaska, na podstawie licznych spraw karnych związanych z groomingiem można wyszczególnić poszczególne etapy nawiązywania relacji z małoletnią osobą:
1. Próba zaprzyjaźnienia się z osobą małoletnią i zdobycia jej zaufania: sprawca wykorzystuje informacje zebrane o ofierze wcześniej. Rozmawiają ze sobą o problemach dziecka. Sprawca uświadamia mu, że nie tylko on ma takie problemy, pokazuje swoje przyjazne oblicze. Jest zawsze wtedy, kiedy dziecko tego potrzebuje. Przede wszystkim dziecko widzi, że sprawca rozumie jego problemy.
2. Pewnego rodzaju wywiad środowiskowy, na podstawie którego potencjalny sprawca może zebrać informację na temat tego, czy grozi mu rozpoznanie ze strony bliskich dziecka: sprawca zadaje pytania na temat rodziców, czy interesują się dzieckiem, co dziecko robi na komputerze i w jaki sposób spędza wolny czas.
3. Nawiązanie bardziej intymnej relacji i oswajanie tematyki seksu: więzi między nimi zaczynają nabierać bardzo intymnego charakteru. Zaczynają padać pytania dotyczące pierwszego pocałunku, oczywiście sprawca cały czas nawiązuje do łączącej ich przyjaźni. Pytania stopniowo przekształcają się w coraz bardziej intymne dotyczące interesowania się swoim ciałem, czy się mu przyglądało, czy dotykało się w intymnych miejscach.
Jest to też punkt wykonywania pierwszych czynności seksualnych: Etap ten może charakteryzować się wspólnymi masturbacjami przez internet, wspólnym przeżywaniem i opowiadaniem o tym, co się wydarzyło. Sprawca często komplementuje dziecko, niekiedy zapewnia jąc mu w przyszłości karierę dzięki swoim znajomościom.
4. Dążenie do spotkania. Jak pisze Truskolaska: sprawca dąży do spotkania, oswaja z tą myślą dziecko. Etap ten zależy od podejścia dziecka, interwencji rodziców. Podczas spotkania może dojść do kontaktów seksualnych między sprawcą a ofiarą.
Jak rozpoznać grooming?
Grooming może dotyczyć w zasadzie każdego dziecka i nastolatka korzystającego z internetu. Schemat jest bardzo często bliźniaczo podobny, dlatego trzeba uczulić nasze pociechy na kilka kwestii. Przede wszystkim, jeśli starsza osoba odzywa się do nieletniego, to już samo w sobie powinno wywołać pewien niepokój.
Zamiary sprawcy są jasne, kiedy pojawiają się dziwne wiadomości na tematy seksualne czy namawianie do wysyłania nagich zdjęć. Może on również chcieć kontrolować niektóre aspekty życia swojej ofiary lub spoufalać się z nią, co może prowadzić do późniejszych traum i krzywdy psychicznej.
Będąc rodzicami, nie jesteśmy w stanie kontrolować wszystkiego, co dziecko robi w internecie. Dlatego tak istotna jest komunikacja, rozmowa na temat groomingu i inne działania, które być może uchronią je przed krzywdą ze strony podejrzanych dorosłych poznanych w internecie. Istotne jest to, że grooming istnieje w kodeksie karnym, więc w przypadku wykrycia takiej sytuacji należy niezwłocznie zgłosić ją do odpowiednich organów ścigania.
