Aktualizacja redakcyjna 2025
Poniższy tekst został opublikowany po raz pierwszy w 2021 roku.
W związku ze zmianami kulturowymi i językowymi oraz rosnącym zainteresowaniem tematem gender fluid, redakcja HIRO.pl przygotowała jego aktualizację z uwzględnieniem nowych przykładów, kontekstu i perspektyw.
Gender fluid – co to znaczy i czym różni się od niebinarności?
Gender fluid to określenie, które coraz częściej pojawia się w rozmowach o tożsamości płciowej – zarówno w kontekście prywatnym, jak i kulturowym, społecznym czy medialnym. Ale co właściwie oznacza ten termin? Czym różni się od niebinarności? I jak mówić o osobach genderfluid w 2025 roku, by mówić poprawnie?
W tym artykule wyjaśniamy płynność płci, aktualne przykłady ze świata mody i kultury, a także pokazujemy, dlaczego to nie moda, tylko trwała zmiana.
Czym jest gender fluid? Definicja i znaczenie
Gender fluid (z ang. płynność płci) to tożsamość płciowa osób, które nie identyfikują się trwale ani jednoznacznie jako kobieta lub mężczyzna. Ich ekspresja i/lub poczucie płci może się zmieniać w czasie, być płynne, nieprzewidywalne, albo oscylować między kobiecością a męskością – lub wykraczać poza te ramy.
Tożsamość genderfluid:
-
nie jest zależna od orientacji seksualnej,
-
może zmieniać się z dnia na dzień albo z roku na rok,
-
u każdej osoby wygląda inaczej – nie ma jednego wzorca.
Gender fluid a niebinarność – jaka jest różnica?
Każda osoba genderfluid jest osobą niebinarną, ale nie każda osoba niebinarna jest genderfluid.
Niebinarny to szerszy parasol obejmujący różne tożsamości, które nie mieszczą się w systemie binarnym (kobieta/mężczyzna). Gender fluid to konkretny przypadek tej niebinarnowości, charakteryzujący się zmiennością w obrębie tożsamości lub ekspresji płciowej.
Dlaczego gender fluid to nie moda?
Słowa takie jak genderfluid, niebinarność czy transpłciowość jeszcze niedawno były zarezerwowane dla środowisk aktywistycznych lub naukowych. Dziś coraz częściej pojawiają się w języku potocznym – i choć czasem traktowane są jako chwilowa moda, to w rzeczywistości opisują realne doświadczenia i tożsamości ludzi na całym świecie.
To, co wcześniej nazywano „unisex”, było głównie estetycznym kompromisem. Dziś mówimy o głębokiej zmianie społecznej, która dotyczy sposobu, w jaki rozumiemy płeć, ciało, emocje i samoidentyfikację.
Gender fluid w 2025 – kto mówi, kto wspiera?
W ostatnich latach coraz więcej znanych osób otwarcie mówi o swojej płynności płci:
-
Emma D’Arcy (serial Ród smoka) – używa zaimków they/them i otwarcie mówi o niebinarności,
-
Janelle Monáe – artystka, która mówi o sobie jako o osobie queer i genderfluid,
-
Bella Ramsey (serial The Last of Us) – określa siebie jako osobę niebinarną i gender non-conforming,
-
Sam Smith, Ezra Miller, Demi Lovato, Cara Delevingne – każde z nich w różny sposób wspiera widoczność genderfluid w mainstreamie.
Ich publiczne wypowiedzi nie tylko wspierają osoby LGBTQ+, ale też korygują język mediów, które często operują zbyt uproszczonymi etykietami.
Co robi świat mody dla osób gender fluid?
Branża mody była jedną z pierwszych, które zauważyły zmianę w podejściu do płci. Coraz więcej kolekcji jest projektowanych z myślą o ekspresji, a nie o płci. To już nie tylko unisex, ale ubrania, które odpowiadają różnym tożsamościom – niezależnie od ich etykiet.
Przykłady marek i projektantów:
-
Comme des Garçons, Palomo Spain, Rick Owens – redefiniują sylwetkę i estetykę,
-
SSENSE, Collina Strada, Telfar – promują model „no gender limits”,
-
Zara, Reserved, H&M – wypuszczają kolekcje „genderless” jako część strategii rozwoju.
Ulica też reaguje – styl genderfluid jest obecny na TikToku, Instagramie, w rapie, w indie estetyce. Nie chodzi już tylko o wygląd, ale o wolność bycia sobą.
Jak mówić o osobach gender fluid? 5 rzeczy, które warto wiedzieć
-
Zaimki mają znaczenie – zapytaj lub sprawdź, jakiej formy używa dana osoba (np. ona, on, oni/ono/they).
-
Nie zgaduj płci na podstawie wyglądu – ekspresja ≠ tożsamość.
-
Słuchaj i ucz się – każda osoba genderfluid może mieć własny sposób opowiadania o sobie.
-
Unikaj protekcjonalnych pytań typu: „To faza?”, „A kim jesteś naprawdę?”.
-
Jeśli nie wiesz – mów neutralnie (np. osoba zamiast kobieta/mężczyzna).
❓ FAQ: Najczęściej zadawane pytania
Co to znaczy być gender fluid?
To znaczy doświadczać swojej tożsamości płciowej jako zmiennej – pomiędzy kategoriami męskości i kobiecości albo poza nimi.
Czym różni się genderfluid od niebinarności?
Genderfluid to jedna z form niebinarności, ale zakładająca zmienność, nie stałość.
Czy osoby genderfluid są transpłciowe?
Nie zawsze – to zależy od tego, czy i jak osoby genderfluid odnoszą się do przypisanej im płci przy urodzeniu.
Jakie są przykłady osób genderfluid?
Emma D’Arcy, Sam Smith, Janelle Monáe, Ezra Miller, Cara Delevingne – każda z tych osób otwarcie mówi o swojej płynności płciowej.
Czy genderfluid to orientacja?
Nie. Tożsamość płciowa (gender) i orientacja seksualna (kogo kochasz) to dwie różne rzeczy.
Wersja oryginalna z 2021 roku – autorka: Iga Woytynowska
Słowa takie jak gender fluid, niebinarność czy transpłciowość pojawiły się w języku potocznym stosunkowo niedawno. Przez to wciąż funkcjonują w świadomości wielu jako moda w rozumieniu czegoś chwilowego, ulotnego i nietrwałego. W tym przekonaniu utwierdzaja społeczeństwo nie tylko branża fashion, która na niebinarności próbuje wykreować nowe kierunki, ale też media.
Do tej pory jeśli coś było uniwersalne, czyli nie przypisane do płci, określane było jako unisex. Jeszcze dwie dekady temu kobiece i męskie paradygmaty były bardzo jasno określone i ściśle przestrzegane. Cechy ogólnie przyjęte jako męskie, u kobiet punktowane były jako pretekst do tego, by popracować nad swoją kobiecością i na odwrót. Wrażliwość i wątła budowa ciała u mężczyzn świadczyła o nie byciu “prawdziwym mężczyzną”.
Płeć poza stereotypami – jak osoby niebinarne walczą ze szkodliwymi wzorcami?
Osoby niebinarne stopniowo rozprawiają się z tymi sztywnymi wzorcami pokazując, że cechy osobowości czy zachowania nie mają płci. Zachęcają także osoby cis płciowe, do akceptacji różnorodności we własnych ciałach, zachowaniach czy zespole cech. Jednak osoby niebinarne wciąż traktowane są jako mniejszość, która nierzadko jest przez bycie sobą karcona w rozmaity sposób. Natomiast jedną z kluczowych kwestii, o które walczą to równe miejsce w szeregu płci. Co dokładnie oznacza gender fluid i jak się odnaleźć w tej rozszerzonej nomenklaturze, by poprawnie się nią posługiwać?
Gender fluid to określenie opisujące osoby, które nie identyfikują się z żadną z płci jednoznacznie. Ich tożsamość i/lub ekspresja płciowa mogą zawierać jednocześnie kobiece i męskie cechy. Co więcej jest to proces podlegający ciągłej zmianie, stąd określenie gender fluidity czyli płynność płci. Zmiany te zachodzą powoli lub dynamicznie w obu tych obszarach, lub zamiennie w jednym lub w drugim. Ważnym jest, że zmienność w obrębie ekspresji i tożsamości jest odrębną kwestią od orientacji seksualnej tych osób.
Co robi branża fashion dla osób gender fluid?
Jeśli zatem mówimy o trendach w temacie płci, zmiany te należy potraktować jako kierunek, który będzie się rozwijał i umacniał swoją pozycję, wywierając trwałe zmiany w strukturze społecznej i kulturowej.
To dzieje się teraz. Trendy kształtują się w dużej mierze na podstawie tego jak wygląda moda uliczna w największych miastach na świecie. Moda jest dynamiczna, a ostatnie lata bardzo klarownie to pokazują. Zarówno w wielkich koncernach fast fashion jak i mniejszych butikach coraz częściej zaczęły pojawiać się ubrania typu unisex, czyli takie, które będą pasować na każdego bez względu na to z jaką płcią się identyfikuje bądź nie. Tego typu kolekcje znaleźć można u największych projektantów takich jak Comme des Garçons, Vetements czy Martin Margiela. Wśród sieciowych sklepów, z takimi kolekcjami wyszły między innymi Reserved, Zara i Bershka oraz H&M, który bardzo prędko reaguje na tego typu społeczne wpływy.
Niebinarni celebryci wspierają mniejszości seksualne
Wszystkie te elementy łączy świat celebrytów, którzy na cienkiej granicy między człowiekiem a fikcją stworzoną na potrzeby wizerunku, gotowi są zrobić bardzo wiele, by na top listach pozostać. Kwestia tożsamości płci jest na tyle intymnym obszarem, że deklaracje w jego obrębie mogą znacząco wpłynąć na losy kariery. Kto wśród największych gwiazd utożsamia się i wspiera osoby niebinarne?
Na początku lipca swojego coming outu dokonała Emma Corin – serialowa postać księżnej Diany z produkcji ”The Crown”. Młodziutka aktorka opublikowała obszerny wpis na temat swojej tożsamości płciowej określając się jako osoba niebinarna.
Podobnie, brytyjska aktorka i modelka Cara Delevingne, odtwórczyni roli Enchantress w Legionie Samobójców identyfikuje się jako genderfluid. W tym gronie znajdują się takie sławy jak Ezra Miller, Ruby Rose czy Sam Smith. Każda z tych osób podejmuje temat tożsamości seksualnej na swój indywidualny sposób. Takie działania nie tylko dodają otuchy fanom, ale też prowokują określony ton medialnego przekazu.
Dzięki temu, świadomość i normalizowanie istnienia takich mniejszości seksualnych na stałe wpisuje się, urozmaica i wspiera budowanie nowej rozszerzonej struktury społeczno-kulturowej.
Autorka artykułu: Iga Woytynowska
Zobacz też:
