#1 ,,Ave” Konstantin Bojanov, 2011


Ave i Kamen, para bułgarskich nastolatków, poznają się łapiąc stopa. Wkrótce okazuje się, że 17-letnia dziewczyna nie jedzie jak utrzymywała w odwiedziny do babci. Każdemu kolejnemu kierowcy opowiada inną historię. Kamen usiłuje zgubić szaloną towarzyszkę – bezskutecznie. Typowy film drogi dla fanów portretowania świata nastolatków a’la Gus van Sant.
#2 ,,Grbavica” Jasmila Zbanic, 2006


Grbavica to mocny debiut bośniackiej reżyserki nagrodzony Złotym Niedźwiedziem w Berlinie, porównywany przez niektórych krytyków do najboleśniejszych filmów Almodovara. Historia relacji samotnej matki i jej nastoletniej córki, a w tle wspomnienia o nie tak znowu odległej wojnie domowej.
Sara chce pojechać na wycieczkę szkolną, mówi więc matce o przysługującej jej zniżce dla dzieci poległych żołnierzy. Kobieta zamiast z niej skorzystać bierze dodatkową pracę, aby umożliwić córce wyjazd. Film o tym, że najboleśniejsze wspomnienia konstruują tożsamość, niezależnie od tego jak bardzo chciałoby się ich pozbyć, a także niesztampowa próba rozliczenia się z trudną historią Bałkanów.
#3 ,,Srpski film” Srdjan Spasojević, 2010


Jeśli myślicie, że w kinie widzieliście już wszystko (miejcie na uwadze, że we ‘wszystko’ w tym wypadku wlicza się także ,,Salo, czyli 120 dni Sodomy” Pasoliniego) darujcie sobie dwie pierwsze propozycje z naszej listy i ładujcie ,,Srpski film”. Krew, sperma i łzy to nad wyraz zgrabne podsumowanie tego wątpliwego dzieła z pogranicza horroru i pornografii.
Milos jest emerytowanym aktorem branży xxx, pewnego dnia dostaje propozycję wystąpienia w tajemniczym projekcie za niewiarygodnie wysoką gażę…Co dzieje się dalej? Nie chcemy psuć Wam wątpliwej niespodzianki.
#4 ,,Jej droga” Jasmila Zbanic, 2010


Druga w naszym zestawieniu propozycja bośniackiej reżyserki. Luna i Amar to para niestroniąca od imprez i alkoholu, która mimo wszystko marzy o dziecku. Gdy Amar traci pracę przez nazbyt rozrywkowy tryb życia, postanawia odnaleźć sens w religii i zamieszkuje w radykalnej komunie islamskiej w Sarajewie. Historia zakochanej kobiety, która nie wie jak odnaleźć się w nowej dla niej sytuacji i nieprzychylnym środowisku.
#5 ,,Underground” Emir Kusturica, 1995


Pozycja piąta w naszym zestawieniu to absolutny klasyczek, laureat Złotej Palmy w Cannes i film, który ugruntował pozycję Kusturicy, po dwa lata starszym ,,Arizona Dream”. Jeśli nie widzieliście jeszcze ,,Underground”, nie chwalcie się znajomym, tylko szybko nadróbcie braki.
To słodko-gorzka opowieść o półwieczu nieistniejącego już dziś kraju, okraszona muzyką Gorana Bregovica. Jest rok 1941, Marko zakłada w piwnicy nielegalną fabrykę broni. Interes idzie tak dobrze, że po zakończeniu okupacji Jugosławii nie mówi o tym wydarzeniu swoim pracownikom, a Ci przez kolejne 15 lat przebywają w tytułowym podziemiu. Prawda wychodzi na jaw podczas suto zakrapianego wesela.
Tekst | Helena Łygas