Folk – sztuka ludowa prosto ze wsi

Dlaczego folk jest tak częstym źródłem inspiracji dla designerów? Odpowiedź wydaje się prosta: jest kolorowa, optymistyczna i już na pierwszy rzut oka wydaje się znajoma.

POWRÓT NA WIEŚ

Postulaty sięgania po motywy ludowe w projektowaniu pojawiły się w naszym kraju już na początku wieku. Za pionierską uznawana jest działalność twórców skupionych w Towarzystwie Polska Sztuka Stosowana, które działało w latach 1901 – 1914. Ich idee rozwinęła spółdzielnia artystów plastyków Ład, która powstała w roku 1926 i działała do końca lat 90., a jej wpływ na kolejne pokolenia polskich projektantów jest niepodważalny.

PROSTO I RADOŚNIE

W projektach inspirowanych folkiem królują materiały naturalne, od zawsze stosowane przez twórców ludowych, takie jak len, bawełna, drewno i wełna. Gorzej z meblami. Do ich produkcji zwykle stosuje się nowoczesne tworzywa, a całość stylizuje na produkt ludowy.

Najczęściej stosowane są kolory podstawowe, czyli czerwienie, żółcie, zielenie i błękity, często zestawiane z bielą i czernią. Wzory zazwyczaj są rozłożone rytmicznie i symetrycznie na jednobarwnym tle. W polskim wzornictwie przeważają te zaczerpnięte z natury, szczególnie kwiaty polne i popularne zwierzęta. Uzupełniają je proste wzory geometryczne.

Formy są na tyle proste, żeby nie odciągać wzroku od malowanych wzorów. W czasach, kiedy prostota i funkcjonalność zdają się górować, takie podejście do designu zdaje się być skazane na sukces. Szczególnie popularne wydają się dodatki. Zarówno te będące częścią biżuterii, np. kolczyki i korale, jak i wyposażenie domu stylizowane na wiejskie, a więc skrzynie, ramy i kilimy.

FOLK REVIVAL

Niektórzy połączenie folku ze współczesnym designem traktują jako próbę ocalenia przed zapomnieniem rodzimej tradycji. Na bazie tego połączenia starają się stworzyć oryginalne projekty. O rosnącej popularności folku świadczy zwiększająca się ilość form i sklepów obracających się w tej stylistyce. Już ich nazwy jasno wskazują na źródło inspiracji: Koko Folk, So Polish, Folkstar, Folkhome, Entopia, Folk Design, NaLudowo czy Baboshka.

Wielu uznaje, e najbardziej rozpoznawalną i co za tym idzie najpopularniejszą formą sztuki ludowej jest wycinanka, która tworzona jest w różnych stylach w poszczególnych regionach kraju. Zauważyła to spora grupa projektantów, włączając ten motyw do swoich realizacji. Symbolem powrotu do dekoracji ludowych w projektowaniu stał się polski pawilon stworzony na targi EXPO 2010 w Szanghaju. Jego elewacja inspirowana była motywem wycinanki, tworząc bardzo atrakcyjną wizualnie formę, co szczególnie widać na nocnych zdjęciach tego obiektu. Przełożyło się to na sporą popularność pawilonu na targach i nagrodę w kategorii „Najlepsza Promocja Kraju”. Również logo utrzymane było w tym klimacie.

Chyba jeszcze bardziej spektakularnym przykładem odwoływania się do rodzimej tradycji okazała się identyfikacja wizualna Euro 2012, za którą odpowiadało… portugalskie studio Brandia Central. Tutaj równie pojawiał się motyw ludowej wycinanki. Tego typu wzory pojawiły się na wszelkiego rodzaju materiałach związanych z turniejem. Ciekawym rozwiązaniem okazała się prezentacja stadionów, które niczym kwiatostany stanowiły zwieńczenie wijących się łodyg, którym towarzyszyły elementy stricte piłkarskie.

Również opakowania różnego rodzaju produktów zaczynają być ozdabiane folklorystycznymi motywami. Zazwyczaj są to regionalne wyroby, takie jak miody, kontury czy mleka. Jednak coraz częściej zdarzają się one również na produktach o ogólnopolskim zasięgu, czego przykładem są niektóre marki piw. Ma to swoje odzwierciedlenie w tematyce studenckich dyplomów w szkołach projektowania i akademiach sztuk pięknych. Dobrym przykładem jest praca dyplomowa Moniki Ostaszewskiej, absolwentki Wydziału Wzornictwa Przemysłowego ASP w Warszawie, zatytułowana „Smaki Podlasia”.

Jak widać, wybór produktów i oddziaływanie ludowych wzorów jest coraz większe. Nic tylko wybierać. Odważni cały wystrój swojego mieszkania i out t mogą skomponować w tym klimacie. Jeśli zaś wystarczy wam jakiś folkowy element w stylu kolczyków czy chusty, to zawsze można wybrać się do Cepelii.

tekst: Jan Prociak

Zobacz też: MFF w Toronto 2023 – na te filmy czekamy!

MFF w Toronto 2023 – na te filmy czekamy!