Indywidualizm, wolność, jazz

Niepokorni i zaangażowani w sztukę, szukali sensu życia we wschodniej filozofii i narkotykach. Pierwsi hipsterzy w historii. Kim byli beatnicy? Obibokami, którzy odrzucili mieszczańską kulturę na rzecz nieskrępowanej wolności, czy też nieprzeciętnymi umysłami zagubionymi w swoich nierealnych wizjach? Oto pięciu naszych ulubionych autorów ‘beat generation’.

William S. Burroughs

Jeden z czołowych przedstawicieli beatników. Narkoman i artysta wszechstronny. Znany z tego, że podczas zabawy zastrzelił swoją żonę, nie trafiając w jabłko umieszczone na jej rudej czuprynie. Bardzo dużo podróżował, nie odmawiając sobie niczego, co mogłoby wpłynąć na poszerzenie horyzontów percepcji. Praktykował również magię… Twórca legendarnego ‘Nagiego lunchu’, książki-autobiografii, opisującej jego przygody z narkotykami takimi jak heroina, LSD czy opium. Utwór jest ciągiem snów, urojeń i wspomnień Burroughsa związanych z innymi beatnikami (Ginsberg, Kerouac), pełnym metafor i opisów tego, jak sam autor radził sobie w stanie skrajnego wyczerpania psychofizycznego. Ciężki kawałek sztuki, ale warto podjąć to wyzwanie. Jego utwory podobno mocno wpłynęły na Kurta Cobaina, frontmana Nirvany.

Jack Kerouac

Pisarz znany najbardziej z powieści ,,W drodze” oraz ,,Włóczędzy Dharmy”. Eksplorator Nowego Jorku i całych Stanów, które szczerze uwielbiał i barwnie opisał w swych książkach. Mimo oczywistego zamiłowania do alkoholu i mocniejszych używek, był bardzo konsekwentny jako pisarz. Nie rozstawał się z notesem i piórem, zaś w latach późniejszych z ukochaną maszyną do pisania – Hermes3000. Sam utwór ,,W drodze” powstał podczas kilkunastogodzinnej sesji, podczas której Kerouac funkcjonował jedynie dzięki kawie i setkom papierosów. Opowiada ona o jego podróży po USA, którą odbył wraz z przyjaciółmi, poznając w trasie odmieńców, jazzmanów, kradnąc alkohol i pożywienie z przydrożnych sklepików i uprawiając nieskrępowany seks. Uznawana za manifest pokolenia beatników i jeden z prawdziwszych opisów Stanów Zjednoczonych.

Allen Ginsberg

Ważna postać kontrkultury i najważniejszy poeta pokolenia beatników. Zadeklarowany homoseksualista i anarchista, a także rewolucjonista i egzystencjalista. Sławę i status twórcy kultowego przyniósł mu ,,Skowyt”, poemat-manifest już od wydania wzbudzający ogromne kontrowersje. Ginsberg zawarł w nim opis swojego pokolenia, ludzi, którzy za nic mają społeczeństwo konsumpcjonizmu chylące się ku upadkowi. W opozycji do niego postawił ideały sztuki i wartość jednostek nieprzystosowanych do ówczesnych standardów. ,,Skowyt” łączy w sobie patos i wulgarność, krytykuje politykę i przy użyciu zaskakujących środków wyraża bunt przeciwko zastanym konwenansom. Kultowe są już pierwsze strofy poematu: ‘Widziałem najlepsze umysły mego pokolenia zniszczone szaleństwem, głodne histeryczne nagie, włóczące się o świcie po murzyńskich dzielnicach w poszukiwaniu wściekłej dawki haszu, anielogłowych hipsterów spragnionych pradawnego niebiańskiego podłączenia do gwiezdnej prądnicy w maszynerii nocy…’. Ważna rzecz, jeśli jaramy się szeroko pojętą kontrkulturą.

Ken Kesey

Czołowy prozaik Kolorado, sławę przyniosła mu powieść ,,Lot nad kukułczym gniazdem”. Kesey przywiązany był zarówno do subkultury hippisów jak i ruchu beatników, czego wyrazem było jego wyluzowane, nonkonformistyczne podejście do codzienności. Za młodu hulaka i dobry znajomy członków zespołu Grateful Dead, w wieku ponad 40 lat przeniósł się z rodziną na farmę, by odtąd wieść spokojny żywot. Jednak w latach 50., w jego życiorysie nie brakowało licznych konfliktów z prawem. Był szczególnie znany z zamiłowania do najróżniejszych psychodelików, pod wpływem których lubił tworzyć. ,,Lot nad kukułczym gniazdem” jest opisem zamkniętego środowiska w szpitalu psychiatrycznym, napisaną z perspektywy ‘Wodza’, który udaje niemego, by uniknąć kłopotów. Powieść jest metaforą wszechstronnego zniewolenia, za które Kesey obwiniał sztywne społeczeństwo; wywarła ona duży wpływ na odbiorców, zwracając uwagę na los ludzi chorych psychicznie. Kesey napisał ją pod wpływem doświadczeń z młodości, kiedy to został poddany eksperymentom z udziałem ‘odurzaczy’

Neal Cassady

Poeta, kochanek Ginsberga i wesoły kleptoman. Przez wielu uznawany za największą inspirację Kerouaca, sam ze swoją twórczością pozostawał niejako w cieniu. Uwielbiał kraść dla zabawy samochody (plotki głoszą, że w ciągu zaledwie 4 lat jego zdobyczą stało się około 500 aut!) i podrywać zarówno piękne kobiety, jak i mężczyzn-artystów. Wielokrotnie zatrzymywany przez policję, za każdym razem wdzięcznie potrafił się wywinąć z kłopotów. Neal Cassady był wielokrotnie opisywany przez beatników. Ze względu na barwną osobowość dostarczał im inspiracji i ciekawych historii, które nierzadko mocno koloryzował. W swojej twórczości posługiwał się najczęściej strumieniem świadomości. Niestety żadne z jego wierszy nie zostały wydane. Zmarł po zapadnięciu w śpiączkę wywołaną przedawkowaniem narkotyków.

Tekst: Katarzyna Choromańska