Ośmiu światowej sławy artystów, którzy byli samoukami

Zdjęcie przedstawiające kobietę z monobrwią na zielonym tle

Artyści samodzielnie zgłębiali sekrety swojego fachu przez setki lat, jednak z czasem świat artystyczny stawał się coraz bardziej zinstytucjonalizowany. W XVII wieku akademizm wyznaczał tendencje w sztuce, a koncepcja artystycznego samouka-indywidualisty pojawiła się ponownie w wieku XIX, kiedy artyści zaczęli kwestionować dotychczasowy status quo.

To właśnie w tym okresie pojawili się podziwiani przez dzisiejszą publikę Vincent van Gogh, czy Henri Rousseau. Oczywiście, w innych tradycjach artystycznych niż zachodnia, sytuacja ta wyglądała zupełnie odmiennie. Na przykład w sztuce chińskiej to właśnie literati artyści-amatorzy z wyższych sfer, nieposiadający formalnego wykształcenia w malarstwie byli uważanych za najbardziej godnych podziwu.

Oto osiem sylwetek samodzielnie wykształconych artystów, których twórczość w ciągu ostatnich 150 lat odegrała dużą rolę w historii sztuki.

1. Henri Rousseau

Henri Rousseau przez większość życia pracował jako urzędnik, a malować zaczął dopiero w wieku 40 lat. Jednak ten stosunkowo późny początek, nie pozbawił go możliwości zrobienia kariery w świecie sztuki. Jego wyraźne, egotyczne krajobrazy, czy oniryczne sceny, zdefiniowane przez wyraźne kontury, sprawiły, że stał się on malarzem uwielbianym przez późniejszych surrealistów.

2. Vincent van Gogh

Jeden z najsławniejszych i najbardziej wpływowych artystów modernistycznych nie miał z pewnością łatwego życia. Po niezdaniu egzaminu do seminarium duchownego poświęcił się całkowicie malarstwu, które za jego życia nie przynosiło mu zbyt wielkich dochodów. Jednak jego płótna pokazują wysoce spersonalizowany styl, charakteryzowany poprzez ekspresyjne i mocne pociągnięcia pędzla oraz wyraziste kolory, przyniósł artyście ogromną sławę po śmierci.

3. Frida Kahlo

Po nieszczęśliwym wypadku, który uniemożliwił jej, dostanie się do szkoły medycznej, Frida Kahlo zaczęła zgłębiać swój artystyczny talent i całkowicie poświęciła się malarstwu. W czasie rekonwalescencji Kahlo miała dostęp do wykonanej specjalnie dla niej sztalugi z przytwierdzonym do niej lustrem, dzięki czemu pomimo ograniczonej mobilności, mogła malować własne autoportrety, które w późniejszych czasach stały się jej znakiem rozpoznawczym. Meksykańska artystka znana jest z wyrażania osobistych odczuć w obrazach łączących nowoczesne trendy artystyczne z meksykańskimi tradycjami ludowymi.

4. Bill Traylor

Zmuszony do przejścia na emeryturę przez reumatoidalne zapalenie stawów, Traylor stał się bezdomny i spał na zapleczu zakładu pogrzebowego do lat 30. XX wieku. Nie mając środków na własne utrzymanie, zaczął tworzyć niewielkie rysunki i obrazy z takich materiałów, jakie był w stanie znaleźć. Kiedy młody artysta, Charles Shannon, przypadkiem trafił na twórczość Traylora w 1939 roku, dostarczył mu nowe materiały oraz wyrazy uznania — paliwo dla twórczości Traylora, który stał się niezwykle płodnym malarzem. Przez ostatnie 10 lat życia Traylor malował obraz za obrazem, wypełniając płótna uproszczonymi postaciami ludzi, miejsc i inne symbolami związanymi z jego osobistymi doświadczeniami.

5. Grandma Moses

Odkryta w wieku 78 lat Anna Mary Robertson Grandma Moses tworzyła przez całe swoje życie, pomimo braku otrzymania formalnego wykształcenia w tej dziedzinie. W swojej młodości kopiowała sceny z obrazów wyprodukowanych przez amerykańską firmę graficzną Currier i Ives. Gdy rozwinęło się jej życie rodzinne, sztuka Moses zyskała bardziej domowy charakter: jej sztukę zdominowały sceny codzienne i zamknięte przestrzenie wypełnione znaną jej rodzinną atmosferą.

6. Henry Darger

Od 1930 aż do śmierci w 1973 roku opiekun szpitala w Chicago, Henry Darger, spędzał większość czasu wolnego, pracowicie pisząc i ilustrując, co ostatecznie stało się jego magnum opus. Jego epopeja Historia Dziewcząt Vivian, znana również jako Krainy Nierealnego, czyli rzecz o glandeko-angeliniańskiej burzy wojennej, spowodowanej buntem zniewolonych dzieci została zilustrowana ponad 300 akwarelami. Sztuka Dargera zaliczana była z początku do nurtu art brut, lecz przez jej eklektyzm obecnie niektórzy traktują ją jako zapowiedź malarstwa postmodernistycznego.

7. Yoko Ono

Pomimo (lub, być może, z powodu) braku formalnego wykształcenia w kategorii sztuk wizualnych, artystyczne przedsięwzięcia Ono zręcznie syntetyzują szeroką gamę elementów wizualnych i idei teoretycznych. I choć jej kariera artystyczna i muzyczna z pewnością zyskała sławę po poślubieniu jednego z najsłynniejszych muzyków na świecie — Johnaa Lennona w 1969 roku, Ono nigdy nie potrzebowała jego pomocy, tak samo, jak nie potrzebowała formalnego przeszkolenia artystycznego, aby stać się przełomową i znaną na całym świecie artystką.

8. Thornton Dial

Przez dużą część swojego dorosłego życia Thronton Dial pracował w fabryce produkującej wagony kolejowe, aż do jej zamknięcia w 1981 roku, kiedy to zaczął tworzyć sztukę, jako hobby. Właśnie to wczesne doświadczenie w pracy ręcznej stanowiło podstawę dla samokształcenia Diala w różnorodnych materiałach i technikach, które wykorzystywał w semi-figuratywnych, częściowo abstrakcyjnych pracach, które później przekształciły się w duże, często monumentalne zespoły, które można uznać za związane z tradycją bricolage.

Tekst: Amelia Zajączkowska

Rate this post